مرکز مطالعات بین الملل- اخبار
برگزاری وبینار بین‌المللی درس آموخته های سیلاب اروپا و تجربه های ملی و بین المللی

بازیابی تصاویر و رنگ‌ها  | تاریخ ارسال: 1400/6/8 | 
بسمه تعالی
                                            
این وبینار بنا بر اهمیت مبحث سیلاب و لزوم هم‌افزایی و انتقال تجربیات در این زمینه، با همت مرکز مطالعات اروپای دانشگاه خوارزمی با همکاری مرکز پژوهش سیلاب دانشکده علوم جغرافیایی دانشگاه خوارزمی، با دعوت از سخنرانان و صاحب­نظران این حوزه علمی، در روز یکشنبه ۳۱ مرداد ماه ۱۴۰۰، از ساعت ۱۴:۳۰ دقیقه الی ۱۶:۳۰ دقیقه، به صورت همزمان در دو اتاق گفتگوی مجازی به زبان‌­های انگلیسی (اتاق اصلی گفتگو) و فارسی (اتاق ترجمه همزمان) با حضور بیش از ۲۰۰ نفر از اساتید، پژوهشگران، دانشجویان و علاقه­‌مندان این حوزه، برگزار گردید.

وبینار با خوش‌­آمدگویی توسط خانم دکتر اکبری و معرفی سخنرانان و توضیح اهداف وبینار و اهمیت هم‌­افزایی دانش در خصوص سیلاب، و شرح اهمیت و توجه هر دو مرکز مطالعات اروپا و مرکز پژوهش سیلاب دانشگاه خوارزمی (اولین موسسه آموزش عالی ایران)، توسط ایشان، آغاز شد.


سخنران سخنران معاون پژوهشی دانشگاه خوارزمی مدیر جلسه
پروفسور میلوسلاو مولر دکتر سحر تاج بخش دکتر جمشید شنبه زاده دکتر مهری اکبری
عضو انستیتو فیزیک اتمسفری، شهر پراگ، جمهوری چک معاون وزیر راه و شهرسازی و رئیس سازمان هواشناسی کشور عضو هیات علمی گروه مهندسی برق و کامپیوتر و معاون پژوهشی دانشگاه خوارزمی عضو هیات علمی و مدیر گروه جغرافیای طبیعی دانشگاه خوارزمی
 

 در ابتدای جلسه، آقای دکتر شنبه­‌زاده (عضو هیئت علمی گروه مهندسی برق و کامپیوتر و معاون پژوهشی دانشگاه خوارزمی) با اشاره به دو وبینار بین‌المللی برگزار شده توسط مرکز مطالعات اروپای دانشگاه خوارزمی در دوره­ی همه‌­گیری کووید ۱۹ و نیز اشاره به سیلاب­‌های تابستان ۲۰۲۱ در اروپا و برخی از قسمت­‌های جهان، به ویژه کشورهای صنعتی و پیشرو، بر لزوم ساخت و سازهای مقاوم و مدیریت تغییرات آب و هوایی و حوادث ناگوار تأکید کردند. ایشان خاطر نشان کردند که فصل ۹ اهداف توسعه پایدار سازمان ملل متحد نیز در خصوص ساخت و ساز و صنعتی شدن پایدار است؛ لذا به ایجاد شرایط تاب­‌آوری و مدیریت بلایا نیاز داریم. همچنین، در مورد بهره­‌مندی از تجربیات دکتر تاج‌­بخش در خصوص تغییرات آب و هوایی و پروفسور مولر در خصوص سیلاب­‌های ژولای ۲۰۲۱ در اروپا، ابراز خرسندی نمودند؛ سپس توسط خانم دکتر اکبری، از خانم دکتر تاج‌­بخش دعوت به سخنرانی شد.
دکتر تاج‌­بخش در ابتدا، بیان فرمودند که امروزه، تغییرات آب و هوایی با عناوین مستقلی از جمله: ذوب شدن یخ‌­های قطبی، افزایش آتش‌­سوزی جنگل­‌ها، خشکسالی­‌های پیاپی، سیلاب­‌های شدید و ... بروز کرده و دنیا درگیر رخداد پدیده­‌های حدی ناشی از تغییرات آب و هوایی است . سپس به بیان کلیاتی در زمینه بروز و نمود عینی تغییرات آب و هوایی و چگونگی اثرگذاری بر هواکره، آب­کره و یخ کره پرداختند و با اشاره به افزایش شدید غلظت گازهای گلخانه‌­ای و نام بردن از دهه­‌ی ۲۰۱۱-۲۰۲۰ به عنوان گرم‌­ترین دهه در تاریخ کره زمین، و نیز افزایش دما و خاصیت اسیدی آب اقیانوس­‌ها و افزایش تراز آب دریاها و کاهش یخچال‌­های شمالگان و جنوبگان، تأکید داشتند که همه‌­ی مردم کره‌­ی زمین، به طور مستقیم یا غیر مستقیم، تحت تأثیر اقیانوس­‌ها و یخچال­‌ها هستند. همچنین یکی از مهم­ترین اثرات تغییرات آب و هوایی و چالش جهانی، تنش آبی است و ایران نیز در این خصوص در وضعیت مطلوبی قرار ندارد.

 
در ادامه، دکتر تاج‌­بخش به سایر شواهد و رخدادهای حدی در سرتاسر دنیا اشاره کردند و به تشریح تغییرات مشاهده شده در رخداد امواج گرمایی، بارش‌­های سنگین و خشکسالی کشاورزی با مداخله انسان در مناطق مختلف دنیا، پرداختند و توضیحاتی در خصوص اقلیم محتمل آینده به واسطه افزایش گرمایش زمین تحت سناریوهای مختلف در مناطق گوناگون دنیا بیان نمودند.
سخنرانی ایشان با ارائه توضیحاتی در مورد پیش­‌بینی سیلاب در سازمان هواشناسی کشور و به صورت موردی: سیلاب ۱۹ مارس ۲۰۱۹ در استان لرستان، ادامه یافت و بیان داشتند که این سیلاب خسارات و تلفات زیادی داشته و دوره بازگشت چنین بارشی بسیار طولانی است و سیستم مولد این بارش، از کم‌­فشار مدیترانه و به صورت قابل توجهی از اقیانوس هند، تغذیه شده بوده است. همچنین دسته‌بندی از رخدادهای سیلاب در ایران بر اساس علل وقوع و ویژگی‌­های مربوطه، ارائه کردند.
دکتر تاج‌­بخش، در ادامه­‌ی سخنرانی، به تشریح سیستم هشدار سیل در حوضه‌های آبریز کارون و دز و نحوه‌­ی عملکرد این سیستم و برآورد دبی با استفاده از نرم­‌افزار و نحوه‌­ی عملکرد در این زمینه پرداختند و پس از آن با هشدار وضعیت وخیم برای آینده‌­ی سامانه‌­ی آب و هوا، بشریت، حیوانات و گیاهان، در صورت افزایش دمای زمین بین ۱.۵ تا ۳ درجه سلسیوس و نیز ابراز امیدواری در خصوص تلاش برای کاهش این میزان بر اساس معاهده‌­ی پاریس و حفظ و تأثیر بر سلامت حال و آینده­‌ی زمین، سخنرانی خود را به پایان رساندند.
در ادامه‌­ی جلسه، دکتر اکبری، ضمن تشکر از سخنرانی دکتر تاج­‌بخش، از پروفسور مولر برای سخنرانی دعوت فرمودند.
پروفسور مولر با ارائه­‌ی تعریفی از سیل به عنوان "پوشش موقتی زمین توسط آب خارج از محدوده­‌ی عادی"، سخنرانی خود را آغاز نمودند و ابتدا به دسته‌­بندی انواع عمده‌­ی سیلاب­‌های به وقوع پیوسته در اروپا و تشریح نحوه‌­ی شکل‌­گیری و عملکرد آن­ها پرداختند. سپس رژیم­ بارشی اروپا در سه دسته­‌ی اقالیم مدیترانه‌­ای (شبیه به آب و هوای ایران)، اقیانوسی (آلمان و...) و قاره‌­ای (مناطق شرقی) و رژیم روان‌آب­های اروپا در سه اقلیم فوق‌­الذکر، معرفی شدند و ایشان بیان داشتند که کمینه روان‌آب در آب و هوای مدیترانه­‌ای و اقیانوسی در فصل تابستان و بیشینه­‌ی روان‌اب مدیترانه‌­ای در فصول زمستان و بهار است و بیشینه­‌ی روان‌اب آب و هوای قاره‌­ای، به علت بارش برف در زمستان­‌های این نواحی، در فصل بهار به وقوع می­‌پیوندد. همچنین رژیم سیلاب­‌های رودخانه‌­ای اروپا توضیح داده شد و بر اساس نمایش دیاگرامی، تفاوت زیاد، بین میانگین تابستانه­‌ی جریان روان‌اب رودخانه­‌ی مازل
[۱] با میزان روان‌اب این رودخانه در تابستان ۲۰۲۱ که بسیار بالاتر از میانگین بوده، مورد اشاره قرار گرفت.
پروفسور مولر، در ادامه به تشریح علل وقوع سیلاب اروپا در ژولای ۲۰۲۱ (روزهای ۱۳ تا ۱۵ ژولای) پرداختند. در این زمینه یک پیش شرط وجود داشته و آن هم، وضعیت حجم بالا و اشباع قبلی ذخایر آب­‌های زیر زمینی در کشور آلمان بوده است و نیز شرایط گردش عمومی، وضعیت سطوح جوی، تشکیل سیکلون و شکل­‌گیری بلاکینگ امگا، مورد تحلیل پروفسور مولر قرار گرفتند و ایشان وضعیت میزان بارش ساعتی و روزانه‌­ی روزهای ۱۲ تا ۱۶ ژولای ایستگاه کلن
[۲] آلمان و ثبت رکورد بارشی این ایستگاه به میزان ۱۵۳.۵ میلی متر در ۲۴ ساعت به صورت بارش حدی را تشریح و هیدروگراف رودخانه‌­های کیل [۳] و مازل در روزهای وقوع سیلاب را تفسیر نمودند و با توجه به داده‌­های ثبت شده، بیان داشتند که دبی ثبت شده‌­ی این رودخانه در روزهای سیلاب بسیار بالاتر از رکوردهای قبلی بوده و در نتیجه پاسخ هیدرولوژیک حوزه­‌های آبریز را به صورت طغیان رودخانه‌­ها و سیلاب­‌های ناگهانی در پی داشته است. هم چنین مقایسه­‌ای میان سیلاب‌­های به وقوع پیوسته تاکنون در اروپای مرکزی با سیلاب اخیر ژولای ۲۰۲۱ انجام دادند و وسعت بسیار زیاد و سنگین و فرین بودن این رخداد را خاطر نشان کردند.
پروفسور مولر در بخش پایانی سخنرانی خود، در مورد خسارات ناشی از سیلاب در اروپا، خسارت­‌بارترین نوع سیلاب­‌ها را، سیلاب ناگهانی و سریع
[۴] با اختصاص ۵۶ درصد از این وقایع به خود، معرفی نمودند. ایشان همچنین اذعان داشتند که بر اساس گزارش سازمان جهانی هواشناسی، از سال ۱۹۷۰ لغایت ۲۰۱۲، به طور میانگین سالانه ۱۰۵ نفر قربانی سیلاب شده‌­اند، حال آن که سیلاب ژولای ۲۰۲۱ بیش از ۲۲۰ نفر قربانی در پی داشته و نیز خسارات اقتصادی بسیاری را بر جای گذاشته است. پروفسور مولر با ارائه‌­ی جمع‌­بندی و ذکر دلایل برای غیرمعمول و فوق‌­العاده بودن سیلاب ژولای ۲۰۲۱ از جمله وقوع در فصل تابستان، موقعیت ثابت و حرکت کند سیکلون، شدت بسیار زیاد بارش و نیز به لحاظ تعداد قربانی­‌ها؛ سخنرانی خود را به پایان رساندند.
در ادامه‌­ی وبینار، دکتر اکبری ضمن تشکر از سخنرانی پروفسور مولر، خطاب به حضار جهت دریافت سوالات، اعلام آمادگی نمودند و سپس آقای دکتر احمدآبادی (عضو هیئت علمی و معاون آموزشی دانشکده علوم جغرافیایی دانشگاه خوارزمی) ضمن خوش‌­آمدگویی به حضار، از سخنرانان، دکتر میرزازاده (عضو هیئت علمی و رئیس مرکز مطالعات اروپا دانشگاه خوارزمی)، دکتر اکبری و دکتر صفاری (عضو هیئت علمی و رئیس دانشکده علوم جغرافیایی دانشگاه خوارزمی) جهت حضور، مشارکت و تلاش جهت هماهنگی و برگزاری این وبینار تشکر نموده و توضیحاتی در خصوص مرکز پژوهش سیلاب دانشکده علوم جغرافیایی و زمینه‌­های فعالیت این مرکز ارائه نمودند.
۱۵ دقیقه­‌ی پایانی وبینار به پرسش حضار از دکتر تاج‌­بخش و پروفسور مولر و نیز پاسخ ایشان به پرسش‌­ها اختصاص یافت و این وبینار با قرائت دو بیت از اشعار سعدی شیرازی، شاعر پارسی­‌گوی ایرانی توسط دکتر اکبری به پایان رسید:
 
 
 
بنی آدم اعضای یکدیگرند/ که در آفرینش ز یک گوهرند
چو عضوی به درد آورد روزگار/ دگر عضوها را نماند قرار

برای دانلود یا مشاهده فیلم وبینار روی لینک های زیر کلیک کنید:

قسمت اول فیلم            قسمت دوم فیلم           قسمت سوم فیلم


 
  [۱]. Moselle: رودخانه‌­ای در اروپا که از فرانسه سرچشمه گرفته و در آلمان به رودخانه‌­ی راین می‌­پیوندد.
  [۲] Koln
[۳] . Kyll: رودخانه‌­ای در آلمان
[۴] Flash Flood.



تهیه و تنظیم گزارش:
آیدا دیرمجائی (دانشجوی دکتری آب و هواشناسی دانشگاه خوارزمی)


 
نشانی مطلب در وبگاه مرکز مطالعات بین الملل:
http://khu.ac.ir/find-84.8212.61795.fa.html
برگشت به اصل مطلب